Κατανόηση της Ψυχολογίας των Κύκλων της Αγοράς: Το Συναισθηματικό "Τρενάκι" των Επενδύσεων

Οι επενδύσεις στις χρηματαγορές πολύ συχνά είναι σαν μια βόλτα με το τρενάκι στο λούνα παρκ! Αλλά εδώ το ονομάζουμε τρενάκι των συναισθημάτων!. Καθώς οι τιμές της αγοράς διακυμαίνονται, οι επενδυτές βιώνουν μια ευρεία γκάμα συναισθημάτων, από ευφορία κατά τη διάρκεια ανοδικών κινήσεων μέχρι φόβο και πανικό κατά τη διάρκεια πτωτικών αγορών. Αυτό το τρενάκι συναισθημάτων είναι ένα θεμελιώδες στοιχείο της ψυχολογίας των κύκλων της αγοράς, το οποίο παίζει ένα σημαντικό ρόλο στον προσδιορισμό της συμπεριφοράς των επενδυτών και της δυναμικής της αγοράς.

Στο πρώτο διάγραμμα βλέπουμε τις συναισθηματικές φάσεις της αγοράς.

Δυσπιστία (Disbelief):

• Στην αρχή του κύκλου της αγοράς οι επενδυτές παρατηρούν τις αρχικές κινήσεις της αγοράς με δυσπιστία. Οι αλλαγές στις τιμές μπορεί να φαίνονται ανεξήγητες και οι περισσότεροι επενδυτές δυσπιστούν αν θα υπάρξει μακροπρόθεσμη τάση. 
  

Ελπίδα (Hope):

• Καθώς η αγορά συνεχίζει να εξελίσσεται, η αμηχανία δίνει τη θέση της στην ελπίδα. Οι επενδυτές αρχίζουν να βλέπουν πιθανές ευκαιρίες κερδών και να αισθάνονται αισιόδοξοι για το μέλλον της αγοράς. Καθώς η αγορά αρχίζει να ανακάμπτει, η ελπίδα αντικαθιστά σταδιακά την δυσπιστία. Θετικοί οικονομικοί δείκτες, μέτρα πολιτικής ή αναφορές εταιρικών κερδών μπορεί να τροφοδοτήσουν την αισιοδοξία και να προσελκύσουν τους επενδυτές. 
  

Αισιοδοξία (Optimism):

• Καθώς η αγορά συνεχίζει να ανεβαίνει, η αισιοδοξία ενισχύεται. Οι επενδυτές αρχίζουν να πιστεύουν ότι οι κερδοφόρες επενδύσεις είναι δεδομένες και αρχίζουν να επενδύουν με περισσότερο ρίσκο.
  

Πίστη (Belief):

• Καθώς η αγορά συνεχίζει να ανεβαίνει, η πίστη των επενδυτών ενισχύεται ακόμη περισσότερο. Οι επενδυτές πιστεύουν ακράδαντα στην επιτυχία των επενδύσεων τους και συνεχίζουν να αυξάνουν τις θέσεις τους στην αγορά.
  

Ενθουσιασμός (Thrill):

• Η αγορά συνεχίζει να ανεβαίνει και ο ενθουσιασμός είναι σε υψηλά επίπεδα. Οι επενδυτές αισθάνονται ενθουσιασμένοι από τη συνεχή άνοδο και είναι πεπεισμένοι ότι η ανοδική τάση θα συνεχιστεί.
  

Ευφορία (Euphoria):

• Οι επενδυτές αισθάνονται μια αίσθηση απόλυτης ευτυχίας και μπορεί να είναι διατεθειμένοι να αναλάβουν υψηλότερα επίπεδα ρίσκου. Αυτή η φάση χαρακτηρίζεται από διάχυτο ενθουσιασμό και απληστία. Ωστόσο, η υπερβολική αισιοδοξία μπορεί να οδηγήσει σε υπερεκτιμημένα επίπεδα τιμών.
  

Ικανοποίηση (Complacency):

• Οι επενδυτές αγνοούν τα προειδοποιητικά σημάδια και υποτιμούν τους κινδύνους. Η εμπιστοσύνη παραμένει υψηλή και υπάρχει η τάση να πιστεύουν ότι η αγορά θα συνεχίσει με νέα υψηλά.
  

Άγχος (Anxiety):

• Καθώς η αγορά πέφτει από την κορυφή της,  επηρεάζεται αρνητικά το συναίσθημα των επενδυτών, και το άγχος αρχίζει να αυξάνεται. Οι επενδυτές βιώνουν έντονα συναισθήματα καθώς αγωνιούν για τον φόβο της απώλειας κερδών.

Άρνηση (Denial):

• Όταν η αγορά εισέρχεται σε μια φάση πτώσης  πολλοί επενδυτές αρχικά αντιδρούν με αρνητικό τρόπο. Μπορεί να απορρίπτουν τα αρνητικά νέα ή να δικαιολογούν τις επενδυτικές τους αποφάσεις, κρατώντας την ελπίδα ότι η πτώση είναι προσωρινή ή ασήμαντη. Η άρνηση μπορεί να καθυστερήσει τις απαραίτητες προσαρμογές των επενδυτικών στρατηγικών και να επιδεινώσει τις απώλειες τους.

Πανικός (Panic):

• Καθώς η κατάσταση επιδεινώνεται, ο πανικός κυριαρχεί. Οι επενδυτές αρχίζουν να πανικοβάλλονται και  προσπαθούν να πουλήσουν τις θέσεις τους πριν χάσουν περισσότερα. Καθώς οι απώλειες αυξάνονται, ο φόβος γίνεται το κυρίαρχο συναίσθημα των επενδυτών. Η αβεβαιότητα για τη μελλοντική κατεύθυνση της αγοράς εντείνει την ανησυχία, και ο πανικός πωλήσεων ακολουθεί. Ο φόβος, απωθεί τους επενδυτές να υιοθετήσουν αμυντικές στρατηγικές, επιδεινώνοντας τις πιέσεις στις πωλήσεις και συμβάλλοντας σε κατακόρυφες πτώσεις τιμών.
  

Εγκατάλειψη (Capitulation):

• Οι επενδυτές εγκαταλείπουν τις ελπίδες για ανάκαμψη και αποδέχονται τις απώλειες τους. Στο ναδιρ της πτώσης, τα συναισθήματα απελπισίας και απόγνωσης φτάνουν στο αποκορύφωμά τους. Οι επενδυτές που κράτησαν θέσεις με απώλειες μπορεί να φτάσουν σε σημείο εγκατάλειψης, πουλώντας σε οποιαδήποτε τιμή για να σταματήσουν περαιτέρω απώλειες. Η ψυχολογία είναι στο Ναδίρ.
  

Θυμός (Anger):

• Καθώς η αγορά συνεχίζει να υποχωρεί, ο θυμός είναι διακριτός. Οι επενδυτές αισθάνονται έντονο θυμό για τις απώλειες τους και αναζητούν κάποιον ή κάτι να κατηγορήσουν.
  

Κατάθλιψη (Depression):

• Καθώς η αγορά είναι στο Ναδίρ, τα αρνητικά συναισθήματα κυριαρχούν. Οι επενδυτές μπορεί να νιώθουν απογοητευμένοι με το επενδυτικό τους χαρτοφυλάκιο και δεν μπορούν να αντιληφθούν ότι ίσως ξεκινάει ένας νέος γύρος.

Στο δεύτερο διάγραμμα βλέπουμε τις συναισθηματικές φάσεις του Bitcoin σε εβδομαδιαίο διάγραμμα από το 2020 εώς και σήμερα. Μπορούμε να παρατηρήσουμε χρονολογικά πότε ξεκίνησε κάθε συναισθηματική φάση καθώς και σε τι φάση βρισκόμαστε τώρα.

Η κατανόηση της ψυχολογίας στους κύκλους της αγοράς μπορεί να βοηθήσει τους επενδυτές να διαχειριστούν καλύτερα τα συναισθήματά τους και να λάβουν πιο λογικές επενδυτικές αποφάσεις. Αναγνωρίζοντας τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα της συναισθηματικής κατάστασης τους κατά μήκος του κύκλου της αγοράς, οι επενδυτές μπορούν να αποκτήσουν πειθαρχία, υπομονή και ανθεκτικότητα κατά την μεταβλητότητα των χρηματαγορών. Επιπλέον, η διατήρηση μακροπρόθεσμης προοπτικής και η προσήλωση σε μια καλά καθορισμένη επενδυτική στρατηγική μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της επίδρασης των συναισθημάτων στα αποτελέσματα των επενδύσεων, οδηγώντας τελικά σε πιο επιτυχημένες εμπειρίες επενδύσεων.